'Sinds een jaar of twaalf woon ik met mijn gezin vlak bij de Rijn en de IJssel in Arnhem. Ver weg van de stijgende zeespiegel en wateroverlast. Althans, dat dacht ik. Afgelopen weken kwam echter het stijgende water ook hier heel dicht in de buurt. Een binnenvaartschipper ‘parkeerde’ zijn schip op een volgelopen weiland naast de IJssel als gevolg van de hoge waterstand die we in ‘normale’ jaren alleen kennen van het vroege voorjaar.

Gelukkig geen dijkdoorbraken of over stromingen hier in Gelderland en in het kader van ‘ieder nadeel heeft zijn voor deel’ wel stijgend bewustzijn dat we de klimaatverandering moeten afremmen. Maar ook dat we ons moeten aanpassen omdat de gevolgen van klimaatverandering al niet meer te voorkomen zijn. Bouwen in de uiterwaarden, al decennia een thema in Arnhem, staat daarmee gelijk weer in de schijnwerpers.

Breder in Nederland en wereldwijd staan we komende jaren voor grote opgaven in de openbare ruimte. Denk hierbij aan klimaatadaptatie, de energietransitie (CO2-neutraal in 2050), de mobiliteitstransitie en het toewerken naar een circulaire economie in 2050. Hier komt bovenop dat de bevolking de komende jaren zal toenemen naar bijna twintig miljoen inwoners in 2050.

Met de huidige aanpak in het domein van de ruimtelijke ordening is het, aldus de vele professionals die ik afgelopen maanden heb gesproken, onmogelijk om al deze opgaven te realiseren binnen tijds-, budget- en kwaliteitskaders. Ook ontstaat er met de huidige aanpak onnodig veel overlast voor burgers en bedrijven. Door problemen en hun specifieke oplossingen centraal te stellen ontstaat onnodig veel overlast voor burgers en bedrijven met als gevolg onnodig hoge maatschappelijke kosten.

Ook het beschikbaar hebben en houden van professionals met de juiste ervaring, kennis, kunde en vaardigheden is een uitdaging. Professionals zijn schaars in veel sectoren, zo ook in het domein van de openbare ruimte, helemaal als het gaat om professionals die vanuit een integrale blik, in samenwerking, denken en doen.

Burgers centraal 
In plaats van de opgaven centraal te zetten, wil ik ervoor pleiten om burgers en bedrijven en de gebieden waarin zij wonen weer centraal te zetten. Door backcasting, proactief plannen, integraal denken en doen (ondergrond, maaiveld, bovengrond, van energie tot ecologie) en de gebruikers centraal te stellen, beperken we niet alleen de overlast voor burgers en bedrijven,  maar besparen we ook aanzienlijk op bestede tijd van schaarse professionals en op maatschappelijke kosten. Door een paar procent te investeren in betere plannen verdienen we meer dan 20 procent terug op zowel ontwerp, realisatie als beheer van deze gebieden.

Een van de sleutels om dit proactief en integraal samenwerken voor elkaar te krijgen, is het samen ontwikkelen en toepassen van gereedschappen die dit mogelijk maken. Veel van die gereedschappen zijn er al, anderen moeten nog worden ontwikkeld. Maar bovenal is het van belang om het zo makkelijk mogelijk te maken om voor de juiste klus de juiste gereedschappen toe te passen en te investeren in training van de vakmensen die ermee werken.

Wil jij je collega’s helpen om het juiste gereedschap voor de juiste klus te selecteren, wil je meedenken over hoe we meer integraal samen kunnen werken en hoe gemeenten, rijksoverheid, kennisinstellingen, nutsbedrijven en andere stakeholders van elkaar kunnen leren, nationaal en internationaal?

Versnellingsteams
Meld je dan aan voor een van de versnellingsteams openbare ruimte en ga samen met de koplopers die dit najaar al begonnen zijn aan de slag om Nederland nog mooier te maken.'

Menno van Drunen is algemeen directeur van Supply Value.  Samen met de City Deal Openbare Ruimte, (koploper)gemeenten, Rijksoverheid, kennisinstellingen en brancheverenigingen werkt Supply Value aan het voorbereiden van een versnellingsteam openbare ruimte om deze samenwerking te versnellen en verbeteren.

Deze column is verschenen in een reeks van artikelen die Stadswerk Magazine schrijft over de City Deal Openbare Ruimte. .