Deze plek heet Integralië

 

Openbare ruimte onder druk
De openbare ruimte staat namelijk onder druk. We gebruiken onze steden en dus de openbare ruimte steeds intensiever. Daardoor gaat de openbare ruimte sneller kapot. Wie ergert zich nu niet aan die haast continu opengebroken straten? En net als het werk eindelijk klaar is, gaat de straat weer open. Soms omdat er iets is vergeten, soms omdat er nog iets anders moet gebeuren, door iemand anders.

Los van deze dagelijkse ergernissen hebben we de komende jaren ook te maken met verschillende grote opgaven. Klimaatadaptatie, vergroening, energietransitie, de transitie naar een circulaire economie en het versterken van de biodiversiteit. Dat alles komt samen in de openbare ruimte. Het probleem is echter dat het nu al erg druk is in de boven- én ondergrondse openbare ruimte.

Integrale aanpak noodzakelijk
Zonder een integrale aanpak lopen we vast in de toenemende drukte en complexe realiteit van actoren en opgaven. Zonder een integrale aanpak vechten de verschillende actoren om iedere centimeter openbare ruimte. Zonder een integrale aanpak wordt het beheer en onderhoud van de boven- en ondergrondse openbare ruimte onbetaalbaar. Zonder een integrale aan pak zal Integralië een utopie blijven.

Gelukkig zijn er overal al stukjes Integralië te vinden. In verschillende steden werd de noodzaak tot een integrale aanpak voor het ontwerpen, realiseren, beheren en onderhouden van de openbare ruimte omgezet in een andere manier van werken. In de City Deal Openbare Ruimte is intensief gewerkt aan een integrale aanpak voor het ontwerpen, realiseren, beheren en onderhouden van de boven- en ondergrondse openbare ruimte.

Hieronder lees je een aantal aanbevelingen waar gemeentelijke organisaties en hun lokale partners morgen mee van start kunnen gaan.

Organiseer de tactische ruimte
Organiseer de tactische ruimte door integraal te denken en te handelen op drie schaalniveaus: strategisch, tactisch en uitvoeringsniveau.

• Op strategisch niveau gaat het om het vaststellen van samenhang tussen verschillende stedelijke opgaven en het ontwikkelen van een langetermijnvisie.
• Op uitvoeringsniveau is het essentieel om uitvoerders met een integrale opdracht te sturen, geformuleerd op een hoger schaalniveau om te voorkomen dat integrale oplossingen ontbreken.
• De grootste uitdaging ligt op het tactische niveau, waar langetermijnambities worden vertaald naar concrete ingrepen die individuele stakeholders raken. Dit vereist een doordacht, wijkgericht planproces waarbij slimme combinaties van projecten worden gezocht, wat uiteindelijk kan resulteren in besparingen en maatschappelijke meerwaarde.

Neem regie op de inrichting van de ondergrond
Bij het werken aan de openbare ruimte moet de samenhang tussen het boven- en ondergrondse worden beschouwd. De drukte in de ondergrond is randvoorwaardelijk voor de inrichting van de bovengrond. Om de bodem gezond te houden, moet zo min mogelijk verharding worden aangebracht en moet de bodem vooral met rust worden gelaten. Het is dus van belang rekening te houden met de samenhang tussen de verschillende niveaus van werken aan de boven- en ondergrondse infrastructuur om integraal aan de stedelijke transitieopgaven te werken.

Leer programmeren
Stedelijk programmeren is de sleutel tot het speelveld van verschillende (schaal)niveaus en tijdshorizonten tussen ambitie en uitvoering. Ruimte voor biodiversiteit, klimaatadaptatie en sociale ontmoeting komt bij het programmeren samen met ‘harde’ assets zoals verkeersruimte en riolering. De programmeur probeert de schaarse tijd, ruimte, budgetten en menskracht optimaal te benutten om te komen tot het maximale integrale resultaat voor stad en bewoners.

Werk samen in de hele keten
Een goede integrale aanpak staat of valt met een goede samenwerking met alle ketenpartners, van visie op vitale systemen tot uitvoering. De gemeente is de regisseur in de samenwerking tussen alle actoren in de openbare ruimte: netbeheerders, woningcorporaties, waterschappen, maatschappelijke organisaties en bewoners. Deze samenwerking vraagt om het delen van doelen, ambities en belangen en het opstellen van spelregels en werkafspraken over de projecten en investeringen. Hoe beter dit lukt, hoe groter de kans op goed gezamenlijk opdrachtgeverschap in de uitvoering.

Ga slim om met schaarse middelen en capaciteit
Menskracht is schaars in de wereld van het werken aan de openbare ruimte en dient dus zo effectief mogelijk te worden ingezet. Door gebruik te maken van data over alle assets in de openbare ruimte kan snel inzicht worden verkregen. Door datagedreven te werken wordt tijd en arbeid bespaard, zodat die kunnen worden ingezet daar waar ze de meeste meerwaarde hebben: in het bedenken van creatieve oplossingen voor complexe vraagstukken.

Richt de organisatie anders in
Integraal werken moet in de haarvaten zitten van iedere organisatie die betrokken is bij het ontwerp, de realisatie en het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Door opgavegericht te werken wordt de aanpak van de transitieopgaven leidend in plaats van de afzonderlijke beleidsdoelen. Samenwerking tussen ontwerpers, ingenieurs, uitvoerders en beheerders binnen de organisatie leidt tot betere projecten in de openbare ruimte. Door inhoudelijke expertise en besluitvorming dichter bij elkaar te brengen kan een betere integrale afweging worden gemaakt, ook door de gemeentelijke politiek. Een integrale aanpak vraagt om een open en veilige werkomgeving waarin ieders expertise gewaardeerd wordt.

Integralië in zicht
De Routekaart – op weg naar Integralie - biedt een perspectief op een integrale aanpak die morgen al in gang te zetten is. Lees het complete verhaal hier.